30 september 2016

Ver van 't veilig nest

Een optimistisch verhaal over de problemen van vier jonge vrouwen op weg naar volwassenheid, met de nodige romantische ontwikkelingen, aldus een recensie uit 1996. Makkelijk leesbaar maar nogal onnozel en een tikje gedateerd verhaal, waarin alles op het eind weer goed komt. 

De besproken editie van de Grote Letter Bibliotheek werd ongeveer veertig jaar na de eerste druk uitgegeven. Precies weten doe ik het niet, ik heb het niet nagezocht. Maar zoiets moet het wel zijn. Logisch dat het een tikje gedateerd is. Maak daar dan maar een tik van. Scholen, die al lang niet meer bestaan. De Industrieschool. De school voor maatschappelijk werk. Ambities, die een vrouw moet hebben. De taak van de huisvrouw, aldus Niek Brouwer. Zijn Marion die in het ziekenhuis gaat werken, om hem beter te gaan begrijpen. 

Fan, die stage gaat lopen in de Verkadefabriek en de personeelschef Ben van Noort beter leert kennen. Niet omdat zij zélf iets ziet in die weduwnaar met dat kleine kindje. Fan heeft immers Han Klaassen al. Ben wordt de uitverkorene van Ingrid. Dat weet ze al na een enkele ontmoeting. En moeder van Loon trouwt met oom Fred. De handwerkwinkel wordt opgeheven. Moeder Brouwer wordt zo maar directrice van een rusthuis.

Niek en Marion trouwen. Vader Korteweg koopt voor zijn dochter een huis, dat hij op naam van zijn schoonzoon zet, en een auto zodra ze haar rijbewijs haalt. Waar de mannen in de verhalen van Netty Koen-Conrad nogal eens protesteren tegen zo veel giften van schoonvaders - we willen zelf ons geld verdienen voor jullie vrouwen! - daar vindt Niek blijkbaar alles goed. Hij tobt er alleen maar over hoe hij Marion ooit kan geven wat ze allemaal van haar vader gehad heeft.

En dan is er dus nog Joek van Breenen, zusje van Karel, schoonzus van Greet. Joek, die net zo goed zwemmen kon en een geduchte concurrente van Erica Terpstra en haar collega's zou worden. Inderdaad, 'een tikje gedateerd'. Joek leert weer lopen, al zal ze nooit zwemkampioen worden. die verlamming kreeg ze door polio. Daar werd ik in de jaren zeventig al tegen ingeënt. Maar in de jaren vijftig overkwam zoiets kinderen dus nog gewoon. 

Het verhaal eindigt met Fan en Greet in de trein. Ingrid, als laatste aan de man, trouwt als eerste en maakt haar school niet af. Marion is er al nooit meer aan begonnen. Maar de andere twee klaverbladen weten ook al wel, dat ze met hun diploma niet veel meer zullen doen. Zij eindigen als huisvrouw. Amper twintig jaar, maar volkomen tevreden met hun leven.  

21 september 2016

Fietsclub 'Krap bij Kas' maakt het helemaal


Roelien, Anneke, Ina en Ineke gaan weer op fietsvakantie. Opnieuw gaat de rit naar Drenthe, waar ze schaapsherder Krijn terugzien. En daar blijft het natuurlijk niet bij. Ze ontmoeten er ook een groep wielrenners, die aan het trainen zijn voor de Ronde van het Hunebed. Wanneer de meiden aangeven, daar ook wel aan mee te willen doen, is de reactie: 'meisjes kunnen die ronde toch nooit uit fietsen'.

Dat zou normaal gesproken ook inderdaad niet kunnen. Vier meisjes van hooguit vijftien, die hoogstens van en naar school fietsen en in de zomer per fiets op pad gaan. Een wielerronde is dan wel iets heel anders. En uit fietsen is één. Winnen is twee. Want natuurlijk wint het Krap bij Kas kwartet die ronde. Ze maken het, zogezegd, helemaal. En winnen vier nieuwe sportfietsen, bestemd voor nog meer avonturen.

Het zal zo'n dertig jaar geleden zijn, dat ik dit boek voor het eerst las. En net als bij het eerste deel dacht ik ook toen al: dit kan nooit. Dit is wel verschrikkelijk verzonnen. Dit gelooft toch niemand. Maar het was wel een leuk verhaal. Met een mooie omslag. De meisjes waren zó natuurgetrouw weergegeven, ze leken wel echt.

Roelien met een bij haar joggingpak passende haarband, op een metallic bruine racefiets. Het is een andere fiets dan waar ze een jaar eerder nog mee op pad ging. Toch kan dit het gewonnen exemplaar nog niet zijn, want die fietsen zouden worden thuisbezorgd. Ach, het is een detail. Ze dragen trouwens alle vier een joggingpak. En ze hebben alle vier zo'n metallic kleurige fiets. Lang leve de beginjaren tachtig.

Op de achtergrond buigt Anneke zich over een routekaart. Ze lijken dus op weg te zijn, maar zonder bagage. Zelfs geen rugzak met een flesje frisdrank hebben ze bij zich. Ook onwaarschijnlijk. Anno 1985 had ik dat nog niet zo in de gaten, maar nu wel. Oppervlakkig meisjesboek, aldus de recensie. Aanéénschakeling van de te verwachten gebeurtenissen. De illustraties en het omslag geven de onbezorgde sfeer goed weer. 

Samengevat: tekeningen deugen, inhoud deugt minder. Dat vind ik eigenlijk ook. Zo luidt veel vaker het oordeel over de latere boeken van Kluitman. Herry Behrens verstond zijn vak, Over de schrijfsters waren ze minder te spreken. Daarvoor was het eerder andersom. Deugde de inhoud wel, maar de illustraties van Borrebach minder. Grappig eigenlijk.



12 september 2016

Een die anders was

Een later werk van Netty Koen-Conrad. Althans, de editie die ik bezit. Dit is een latere Witte Raven, al met illustraties van Herry Behrens, die toen nog onder het pseudoniem Herson werkte. De tekening suggereert een verhaal aan het eind van de jaren zestig, de inhoud is echter een stuk ouder. Eén die anders was werd eerder uitgegeven in 1955, ook door West-Friesland. Met illustraties van Borrebach. Moet ik nog eens zien te krijgen, dus, maar dat is een ander verhaal.

Dit verhaal gaat over Martha van Thiel, vreemde eend in de bijt in het gezin van vader, moeder en drie dochters. Vader heeft een kruidenierszaak, zoals je ze in de jaren vijftig nog veel zag. Zus Annie helpt er, en ook Martha moet meewerken. Vader wil geen vreemde medewerkers in de zaak. En dan is er dus nog Riekje, maar die is pas vijftien en een onnozel wicht. Dat is Annie eigenlijk ook, in de ogen van Martha.

Want Martha is anders. Ze heeft een paar jaar middelbare school doorlopen, en zou zo graag iets anders doen dan in de winkel staan. Maar hoe maakt ze dat haar vader duidelijk? Die wil er niets van horen en Martha wil geen ruzie. Het liefst zou ze schrijfster worden, maar daar kan ze thuis helemaal niet mee aankomen.

Alles verandert, als ze in de winkel kennismaakt met een klant, die leraar Nederlands op de havo is. Wat in de jaren vijftig editie ongetwijfeld HBS is geweest. Hij gaat Martha les geven in taal en stijl. Hij laat haar kennismaken met literatuur, zorgt dat ze zich ontwikkeld. Mét toestemming van haar ouders, die haar meer vrijheid geven om te schrijven. En met succes.

Martha krijgt enkele van haar verhalen en gedichten uitgegeven in tijdschriften en krijgt  bij een wedstrijd een eervolle vermelding. Dan overlijdt de geliefde leraar aan een hersenbloeding. Maar zijn taak zit er op. Hij heeft Martha geleerd hoe ze moet schrijven en daar succesvol mee te worden. En dankzij hem is ook de man in haar leven gekomen, met wie ze verder wil.

Ook wel de veelschrijfwet van Net genoemd: De Man, die eerst verloofd is met Een Leeghoofd van Adel, die zijn verloving verbreekt, waarna zij met Iemand Anders van Adel trouwt. Hij kan een baan krijgen als journalist in Parijs. Uiteraard. En dat wil hij dan weer niet zonder Martha. Uiteraard. Einde.