28 januari 2010

Ik kan koken


Een 'geïllustreerd handboek voor allen, die willen leren koken en de eisen van een goede keukeninrichting willen leren kennen', aldus de ondertitel van dit kloeke kookboek. De samenstelster was in eerste instantie H.M.S.J. de Holl, maar is nu naar bewerking opnieuw samengesteld door mevrouw P.J. Sarels van Rijn, 'directrice gemeentelijke industrie- en huishoudschool te Vlissingen.

Ik bezit de zeventiende, geheel herziene uitgave, uit 1957. In het voorwoord bij de zevende uitgave (1949) sluit 'P.J.S.v.R', zoals de ondertekening van de samenstelster luidt, af met de uitspraak, dat 'uitgeefster en schrijfster haar moeite rijkelijk beloond achten wanneer ook deze nieuwe uitgave vele goede kooksters oplevert, tot tevredenheid van de huisgenoten!'. Bij de achtste druk (1950) is 'voldaan aan de wens van velen om een kort overzicht te geven van de techniek van het "electrisch koken". De dertiende druk (1954) is 'verrijkt met acht grote gekleurde platen naar eigen kleuren-opnamen, waarbij aan de keerzijde recepten gegeven zijn, welke op de afgebeelde spijzen betrekking hebben.'

Die platen staan ook in mijn zeventiende, geheel herziene uitgave, samen met 'platen' van merken als Friese vlag - koffiemelk - en DRU - serveerschotels-. Er is een hoofstuk met een Historisch overzicht van kookkunst en tafelgewoonten. Over De voeding van de mens. De keuken en haar inrichting. Over het verschijnsel Twee huisvrouwen in een keuken - woningnood en dus is het vooral de huisvrouw die zich bij inwoning moet aanpassen -. Van Het bewaren van voedsel en ten slotte iets algemeens over Dekken en dienen.

Daarna volgen de recepten, in chronologische volgorde. Van voorgerechten, naar Soepen, Sausen, Vlees, Gevolgelte, Vis, Zuivelproducten, margarine, eieren en ten slotte de Nagerechten. Er is een groentenkalender, die aangeeft, welke gerechten in welk seizoen verkrijgbaar zijn, en een viskalender die hetzelfde doel heeft. Er zijn hoofstukken over Vruchten, Suiker en suikerwerken, Inmaak en Gebak. Iets over Dranken. Over Het samenstellen van een thé compet en borreltafel. Het boek sluit af met een Verklarende woordenlijst - alfabetisch geordend, van abricot tot Viande fumée en een Register. Ook alfabetisch, van Aal, gebakken tot Zwezerikragout.

Of het allemaal lekker is, wat er in staat, weet ik niet. De recepten heb ik nog nooit uitgeprobeerd. Gelezen heb ik het boek al wel. En me, zoals altijd verbaasd over dat verdwenen beroep van huisvrouw zijn. Koken en alles wat er bij hoort, in een naslagwerk annex handboek van 624 pagina's. Zou het nog worden uitgegeven? Vast niet.

Voor de huisvrouwen in spé of de pasgetrouwde huisvrouwen, die nog niet zo veel ervaring hadden verscheen in die tijd ook De kleine ik kan koken. Die heb ik ook. In drie verschillende versies. Wordt dus vervolgd.

21 januari 2010

De klas van Tina komt in actie


Een lieverdje is ze niet, Tina van Gaasbeek. Wel het middelpunt van haar klas. En ze heeft haar hart op de goede plaats zitten. Lerares maatschappijleer Petra Kosters is tevens vrijwilligster voor kindertehuis De Zonnebloem. Wanneer Tina van haar hoort, dat het kindertehuis met sluiting wordt bedreigd, besluit ze haar te gaan helpen, samen met de klas.

De klas van Tina zet alles op alles om geld binnen te halen. Tina zelf begint samen met haar vriendin Mieke een oppascentrale. Dat gaat bijna fout, wanneer een man met heel andere bedoelingen naar hen belt. Maar gelukkig kan Tina altijd terecht bij Sjoerd, haar blonde, Friese klasgenoot. Hij is haar rots in de branding en bovendien verliefd op haar.

Met de oppascentrale komen Tina en Mieke ook bij hun gehate leraar Frans terecht. De heer Van Someren wordt door zijn leerlingen Toetje genoemd. Hij heeft de gewoonte om achter elke zin "c'est tout", Frans voor, "dat is alles" te plakken. En hij laat hen vertellen, wat ze van plan zijn. Dan blijkt die gehate leraar nog niet zo heel erg beroerd. In tegendeel. Hij besluit ze mee te helpen en de hele school bij de actie te betrekken.

De klas zorgt voor een onvergetelijke Sinterklaas voor de kinderen van de Zonnebloem. En voor de zieligste gevallen is Tina zelf natuurlijk de reddende engel. Er komt een grote kerstboom, ook al kunnen ze die niet betalen. De school organiseert een fancy fair en ten slotte komt de wethouder langs, om te vertellen, dat de Zonnebloem subsidie zal gaan krijgen en daarmee is de sluiting van de baan.

Anouk van Arnhem droeg De klas van Tina komt in actie met dank op aan Joris, Helma, Monique, Yvonne en Marianne. Een waargebeurd verhaal. De Zonnebloem en Tina's klas hebben echt bestaan. Er zouden nog meer verhalen over de klas volgen. Maar met minder liefdadigheid en puur op fantasie gebaseerd. Tina en haar klasgenoten gaan achtereenvolgens op werkweek, geven een knalfeest en verbouwen de school. Wordt vervolgd, dus. Met alweer illustraties van Herry Behrens.

07 januari 2010

Levenskunst

Ooit waren we van plan samen een boek te schrijven. Mijn toenmalige vriendin en ik. Een studieboek over de meisjesroman en de tijd waarin de meisjes van toen leefden. Zeg maar tussen 1930 en 1970. We waren allebei verzamelaar van meisjesboeken die we op kaartjes catalogiseerden. Met het nog te schrijven boek in ons achterhoofd, begonnen we ook een verzameling boeken aan te leggen over etiquette en maatschappij, uit die tijd. Eveneens prima tweedehands te vinden, op rommelmarkten.

Een voorbeeld van zo'n boek, dat ik kocht in die tijd is Levenskunst. Ik bezit de editie van 1958. Later, aan het eind van de jaren zestig, is het boek nog eens herdrukt. Samengesteld door de Winkler Prins Redactie, niet de minsten in die tijd. Handboek over levensvreugde, dagelijkse dingen van het leven en omgang met medemensen, zo luidt de ondertitel. En dan volgt een lange lijst van medewerkenden.

Levenskunst bevat een compendium, wat Latijn is voor samenvattend geheel van een wetenschap, en een alfabetisch gedeelte. Het compendium bestaat uit vijf hoofdstukken, die elk weer onderverdeeld zijn in lange paragrafen. Zo bestaat het hoofdstuk De levensweg uit onder anderen Liefde en huwelijk, Geheim van ergernis en jaloezie en Het verband tussen lichaam en ziel. Het hoofdstuk De geneugten van het leven is onderverdeeld in onder meer Sport en levenskunst, Beleving der schone kunsten en Genieten van spijs en drank. Het alfabetisch gedeelte beslaat het grootste gedeelte van het boek. Alles van Aanbevelingsbrief tot Zwart colbert staat er in beschreven en is waar nodig voorzien van illustraties en foto's.

Als spoorforens - er zit zelfs nog een treinkaartje als bladwijzer in - heb ik het boek destijds helemaal gelezen. En met potlood de opvallende dingen onderstreept:
Laat de huisvrouw dus zorgen dat zij voldoening vindt in haar huis en in haar gezin. Dan zal zij het leven van haar man en kinderen, maar ook haar eigen leven, tot een 'goed' leven te maken.
Erotiek is een kunst, die met finesse wil worden beoefend en niet als een gehaast bezoek aan een snelbuffet worden afgedaan.

In Nederland wordt over het algemeen geen koffie aan het ontbijt gedronken.
Macaroni behoort tot de voedingsmiddelen die niet met een mes worden gegeten.
Officiële beleefdheidsbezoeken en bezoeken ter gelegenheid van een speciale gebeurtenis behoren met een tegenbezoek te worden beantwoord, in het algemeen binnen 14 dagen.

En zo gaat het dus het hele boek door. 415 pagina's lang. Er een eigen boek over schrijven is er nooit meer van gekomen. Maar boeken over het beoogde onderwerp lezen blijft nog steeds leuk om te doen.

03 januari 2010

De wildste van de Wildhof

Het derde deel in de serie gaat over Bonnie, de derde dochter in huize De Wild. Ze heeft twee oudere zussen, die allebei getrouwd zijn en part time op de kennel werken. Ook haar oudere broer werkt er, maar dan fulltime. De beide jongere zussen zitten nog op school. Zelf houdt ze ook erg van honden, maar er zijn meer dingen die haar bezig houden.

Ongewone dingen, voor een meisje. Bonnie is garagemonteur. En samen met haar collega's Nico, Jan Jaap en Bertus lid van de Suzuki jeep club. Zelf rijdt ze ook zo'n jeep. En verder doet ze mee aan de achteruit rij races, net als haar collega's. Ze hebben eigenlijk allemaal wel een oogje op haar, maar Bonnie moet niets van ze hebben. Ze zijn aardig, maar meer ook niet.

Nee, dan Edwin van Haeften. Zoon van een directeur, die met zijn vader en oma op een vervallen landgoed komt wonen, in het dorp. Ze verbouwen het tot iets prachtigs. Edwin heeft alles wat zijn hartje begeert, maar aan liefde is hij veel te kort gekomen. Gelukkig is daar Bonnie en het hartelijke gezin van de familie De Wild. Het klikt meteen.

Pa Van Haaften moet niets hebben van die wilde meid. Gelukkig blijkt Bonnie een mooie vrouw om te zien en kan ze ook nog goed koken. Daarmee redt ze het zakendinertje van haar schoonvader. En wanneer ze dan nog een ongeluk krijgt en haar Suzuki aan puin rijdt, vindt vader Van Haaften de perfecte oplossing voor zijn schoondochter: een nieuwe jeep als zoenoffer.

Is alles dan in orde? Bijna. Want Edwin denkt dat Bonnie zich heeft laten omkopen en wordt razend. Hij zoekt en vindt ruzie. Door bemiddeling van zus Josta komt alles ten slotte toch nog goed. En is er een bruggetje gelegd, naar het volgende deel, bovendien. Want broer Hugo is verliefd geworden. Op een zangeres van een band. En laat die zangeres nu net degene zijn, die Bonnie's ongeluk ziet gebeuren en haar thuisbrengt, bovendien...