24 mei 2012

Handboek voor de smalfilmer

Dit is met recht een 'toen boek'. Nog een beetje meer dan de vele fotografieboeken van zijn hand. Han Herckenrath is namelijk een pseudoniem van Hans Borrebach, dat hij, zo zei hij eens, 'alleen maar had gebruikt, om de markt niet vol te gooien met één naam.'

Handboek voor de smalfilmer begint met een stukje aardige theorie. Over de geschiedenis van de smalfilm, van oorsprong de benaming voor 16 mm film. Het hoofdstuk heet 'Levendige opneemtechniek' en de schrijver geeft en passant ook nog zijn persoonlijke visie: het filmen is vooral voor de filmer opvoedend en men krijgt er op de lange duur allerlei kostelijke eigenschappen bij. Dat leest als een zin uit een meisjesboek. Net als films die iets te betekenen hebben, films die ook zonder geluid duidelijke taal laten horen en films die de beschouwer op een of andere wijze tot in het diepst van zijn gevoelens beroeren.

De toon is gezet. Maar een beetje waar is het wel. Ik heb een aangetrouwde oom gehad, die amateurfilmer was. Veel van de mensen, die hij eens gefilmd heeft, zijn nu oud of leven niet eens meer.  Toch kunnen we het nog steeds terugzien. Dat heeft inderdaad iets met duidelijke taal en gevoelens beroeren van doen. Daar wil ik eerlijk in zijn.

Van gekochte titelletter tot getekende titel is een tot de verbeelding sprekend hoofdstuk. In die tijd waren er nog geen computers, waarmee je in het beeld eenvoudig een titel kon plakken. Je kon er een titelapparaat voor kopen, of zelf neergelegde letters filmen. Iets als fade out bestond nog evenmin, daarvoor moest je verloopfilter hebben. Een gemeen goedje, want het kon zowel je kleding als het tafelkleed bederven. Je moest er dan ook glazen maatbekers en trechters voor gebruiken.

Er is een hoofdstuk over het zelf monteren van je film. Dat betekende toen letterlijk de film knippen en plakken. Daarom was het raadzaam veel meer te filmen dan je nodig had, beter te veel dan te weinig. Want je kon altijd nog knippen. Voordat je daarmee aan de slag ging, bekeek je eerst je film door een soort miniprojector, die viewer heette. Je moest er bij dat knippen wel op letten, dat heden en verleden logisch in elkaar over bleven lopen, dat het geen houterig geheel werd. Borrebach geeft er een aantal foefjes voor, die hij met voorbeelden illustreert. ... en net als ze zich om wil draaien vervloeit de scene naar een shot uit het heden. Een andere Eva komt er voor in de plaats met een lach die sprankelt van levenslust en tintelend zonlicht, dat zich duizendvoudig weerkaatst in de waterdruppels op haar huid. 

Waarmee Borrebach verkapt maar weer eens zijn voorkeur voor het vrouwelijk (naakte) schoon uitsprak. Dat deed hij ook in zijn fotoboeken, in talloze illustraties voor meisjesboeken en als schrijver van diezelfde meisjesboeken.Ook dit boek is leuk om te hebben, bevat veel technische informatie en, voor wie iets meer over de persoon achter de schrijver wil komen, ook de nodige leuke dingen. Foto's van elegante dames achter een filmviewer, terwijl zoiets toch echt mannenwerk was. En natuurlijk, ook in dit boek een kleurenopname van een dame in bikini. Met deze keer als excuus: een uitleg van de begrippen medium shot en medium close up. Alsof je zoiets niet met een abstract tekeningetje zou kunnen doen. Grappig.


13 mei 2012

Peggy's paardenpension in het nieuws

Peggy, die nog steeds oude en invalide paarden opvangt, is inmiddels getrouwd met de Hollandse Dion Dorland. Ze hebben allebei een zus, die samen bevriend zijn geraakt. Tessa Downing is stewardess geworden en Laura Dorland onderwijzeres. Ze heeft een baan in Amstelveen en daar ook een flat kunnen huren. Hier begint het verhaal. Tessa is als stewardess op weg naar Nederland om daar een paar dagen bij Laura door te gaan brengen. 

In Nederland is Laura uitgenodigd op een feestje van haar vriendin Angelique en Tessa gaat mee. Eerst moet ze de wat al te opdringerige Martin van zich afschudden, maar iets later maakt ze kennis met Ted Rivers. Een Nederlandse huisarts met Amerikaanse ouders. Het klikt meteen tussen Tessa en Ted, maar of het een eenmalige kennismaking is?

Het toeval helpt een handje mee. Tessa krijgt griep, kan niet terug naar Engeland, en Ted, als huisarts komt op visite. Hij blijft komen, ook als dat al lang niet meer nodig is. En na een goede week van veel bezoekjes kan Tessa terug naar Engeland, maar heeft Ted een blijvende indruk achtergelaten. Zullen ze elkaar nu nog terug zien? Ook dat gebeurt, niet veel later, als Ted op weg is naar zijn broer in Londen en Tessa als stewardess op het vliegtuig aantreft. 

Het wordt zomervakantie en Laura komt over naar Engeland. Onderweg naar Laura treft ze een jongeman in een sportauto, die in de berm is geraakt. Het blijkt Philip Thornwood te zijn, de onuitstaanbaar verwende buurjongen van de familie… Peggy en Tessa hebben allebei een hekel aan hem. Het is een nietsnut en een ladykiller. Maar Laura, die zijn voorgeschiedenis niet kent, vindt hem aardig. En dat is wederzijds. Bovendien, nu vader Thornwood, een al op leeftijd zijnde kolonel, longontsteking heeft gekregen, ziet Philip ook wel in, dat het afgelopen moet zijn met het luie leventje. En wie kan hem daar beter bij helpen dan Laura?

Dan gaat alles ineens in een sneltreinvaart. Tessa twijfelde aan haar relatie met Ted, omdat de afstand te groot was. Maar Ted besluit een dokterspraktijk in Engeland over te nemen, zodat hij bij Tessa blijven kan. Een huis is ook al gevonden. Laura heeft na de zomervakantie al wel door dat Philip de ware is en zegt in Nederland prompt baan en flat op. Nee, trouwen wil ze nog niet, maar in Engeland bij Philip komen wonen, doet ze eigenlijk meteen. En dan is er nog de oudste zus Marcia.

Het arrogante fotomodel uit het eerste deel is inmiddels met haar Zweedse fotograaf getrouwd en moeder van een dochtertje geworden. Ze blijkt haar hele carrière er aan te hebben gegeven. Ze wonen in Zweden, maar ook zij komen terug naar Engeland. Zweedse Jon heeft er, net als Nederlands-Amerikaanse Ted schijnbaar geen enkele moeite mee, het land waar ze zijn geboren en getogen vaarwel te zeggen. 

Huizen vallen zo maar uit de lucht, banen zijn in no time gevonden en ook in no time weer opgezegd. Mannen gooien hun hele leven voor je om. En dat nieuws, uit de titel? Dat blijkt een gepensioneerd circuspaard te zijn, dat even in het pension logeert. Het gegeven komt maar heel sporadisch in het verhaal voor. Niet meer dan een verhaal van één kantje tekst.

Dit verhaal van Helen Taselaar onder pseudoniem is uit 1988 en een echt 'krijgen ze elkaar' verhaal. Het speelt zich alweer gedeeltelijk af in Londen, waar al meer hoofdpersonen het geluk vonden. Ditmaal geen rivalen in de vorm van exen. Wel weer een paar die weduwnaar zijn en eventueel hertrouwen. En verder gaat alles in het leven weer erg makkelijk, als de liefde eenmaal om de hoek is komen kijken. Zat het echte leven ook maar zo in elkaar.

06 mei 2012

Toen kwam Tjeerd

Lies Wessels en Henk van Eek zijn al een poosje getrouwd. Ze wonen in Frankrijk, in een klein tuinmanshuisje bij een groot kasteel. Het huisje dat ze gehuurd hebben is een ware verademing vergeleken bij de andere onderkomens die ze afgelopen weken hebben gehad.

Ze hebben het niet breed, samen, en daarom zijn ze altijd blij als Maddie Monod eens langskomt, de vriendin van Lies, met wie ze een poosje een kamer heeft gedeeld. Maddie neemt van de markt altijd allerlei lekkere dingen mee, die Lies en Henk zelf niet kunnen betalen. Dat ze het niet zo breed hebben, dat geeft niet. Want ze hebben het samen goed. Zo zou Maddie het ook wel willen, zoals Lies en Henk het hebben. Maar met wie? Ze weet van zichzelf wel, dat ze mooi is. En dat ze daarom veel last heeft van opdringerige mannen, waar ze eigenlijk liever niets mee te maken wil hebben.

Tijdens een bezoekje aan Lies en Henk ontmoet Maddie Tjeerd. Hij is op de een of andere manier familie van Henk, maar hoe precies, dat wordt niet duidelijk. Maddie informeert er ook verder niet naar. Tjeerd - een jongere broer van Tim -  die als internationaal privé chauffeur werkt, is een echte Fries. Blond, fors en koppig. Niets voor haar. En Tjeerd, op zijn beurt, weet van zichzelf ook wel dat hij als plompe Hollander geen partij is voor dat elegante meisje dat behalve Nederlands, ook nog Frans en Spaans bloed blijkt te bezitten. Ze gaat bovendien met totaal de verkeerde mensen om, die hem helemaal niet aanstaan. En ze schijnt niet te hoeven werken voor de kost. Ook al iets wat hij niet wil begrijpen.

Het is de tijd van vlak voor de Tweede Wereldoorlog en er heerst crisis. Dit wordt in het verhaal steeds duidelijker. Vader Monod kan zijn dochter geen toelage meer sturen, en Maddie verhuist terug naar Nederland, waar ze een baan op kantoor vindt en onderdak kan krijgen bij haar oude vriendin Rie. Ook is er oorlogsdreiging. Was er in Frankrijk alleen nog maar sprake van verduisteringsproeven, eenmaal terug in Nederland komt de mobilisatie en ten slotte ook de oorlog.

Maddie en Tjeerd blijken dan al lang voor elkaar bestemd. Ze krijgen allebei een lichamelijke inzinking, waar met name Tjeerd lang over doet, voor hij deze te boven is. Bovendien heeft hij een been met ischias, waardoor hij nauwelijks kan lopen. De bruiloft zal heel eenvoudig worden. Trouwen aan huis, omdat het lichamelijk gezien niet anders kan. Ze hebben dan inmiddels al een huisje gevonden in het Brabantse Oisterwijk dat - waarheidsgetrouw, niet door de schrijfster verzonnen - een Trouwlaantje heeft, dat naar de kerk leidt. En dan is de vader van Tjeerd Huizinga ook nog eens dominee. Hoe mooi zou het zijn, als ze dan toch officieel daar konden trouwen.

Het lukt. Met veel pijn en moeite, maar het lukt. Tjeerd gaat stiekem aan het revalideren en ze kunnen officieel trouwen. Al is het verder maar bescheiden. Want de oorlog is al uitgebroken, dus helemaal met een feest kan het niet meer. Maar dat geeft ook niet. Want ze zijn samen, en daar is waar het om gaat. Aan het eind van het verhaal wordt tevens een tipje van de sluier opgelicht voor het volgende deel. Want Doede, Tjeerd's tweelingbroer, neemt na de bruiloft bruidsmeisje Annemarie mee terug naar huis.
Wordt vervolgd.

Meer over deze verhalenserie is te lezen op de website van het boekenmuseum.