28 oktober 2015

Een bus vol avonturen

Liesbeth van der Zee is twaalf en doet niets liever dan lezen. Maar dat kan niet altijd, want ze moet ook nogal eens klusjes in huis doen. Dat kan moeder niet, want ze is druk in het familiehotel. De verklaring voor het werk van Liesbeth is simpel. Ze is de oudste. Zus Heleentje is te klein en broer Geert hoeft het niet,want.... hij is een jongen. Ze wou dat zij een jongen was, dan hoefde ze ook nooit boodschappen te doen. Lang leve de jaren vijftig. In hetzelfde, eerste hoofdstuk komt nog zo'n leuk tijdsbeeld voorbij. Over tante Carry, de jongste zuster van haar moeder. Ze is ongetrouwd, maar niet vervélend. Dat komt, omdat ze pas vierentwintig is. En Liesbeth haar geen tante hoeft te noemen.

Tante Carry is assistente bij de Openbare Stadsleeszaal van Berkenhout. En ze vindt, dat er in het stadje zelf wel genoeg gelezen wordt, maar in de dorpen rondom kan het nog best een beetje beter. Liesbeth heeft een plan. Waarom niet boeken per bus naar de dorpen brengen? Een bibliobus, jawel. Al wordt het hier niet zo genoemd.

Er wordt een oude autobus gevonden, die door de smid wordt omgebouwd. Tante Carry haalt haar groot rijbewijs. Dan wordt het Paasvakantie en kunnen ze op pad. Tante Carry, Liesbeth en haar vriendin Hanneke. De bibliotheek is voer voor allerlei avonturen, voor bespiegelingen over boeken. Over romanfiguren, die ook in werkelijkheid kunnen bestaan. Want hoe zou een schrijver anders aan zijn inspiratie komen?

Dan is de paasvakantie weer voorbij. Liesbeth en Hanneke moeten weer naar school, tante Carry gaat terug naar de leeszaal, waar ze orde moet scheppen, na dagen van afwezigheid. De catalogus bijvoorbeeld, moet dringend bijgewerkt. En er werd geklaagd dat de zaal altijd gesloten was, sinds de komst van de bus. Kennelijk bestiert tante Carry bus en leeszaal helemaal in haar eentje, terwijl ze toch assistente is. Als zij in de bus op pad is, moet de leeszaal worden gesloten. Er is blijkbaar geen vervanger. En over een hoofd van de leeszaal wordt niet gesproken. Nou ja, het hoofd van de mulo is tevens hoofd van de leeszaal, maar dat is geen bibliothecaris.Tante Carry mag en doet alles voor haar leeszaal. Zo mag Liesbeth ook met haar Den Haag, om boeken voor de leeszaal te kopen.

Het verhaal van de bibliobus is best de moeite van het opschrijven waard, vindt Liesbeth. Daarom schrijft ze een bekend schrijfster een brief. Er komt een boekenfeest met verkleedpartij en van dat feest wordt een film gemaakt. Er komen stukken in de krant over de boekenbus. En uiteindelijk zelfs een boek. Met als titel.... Een bus vol avonturen. Waarmee het onrealistische verhaal van Freddy Hagers in elk geval een origineel slot heeft gekregen. En het uiteindelijk een mooi tijdsbeeld werd.

Waarin jonge vrouwen van vierentwintig al meteen bestempeld werden als vrijgezel. Meisjes in het huishouden moesten meehelpen, omdat ze meisjes waren. Mensen op het platteland nog ontwikkeld moesten worden, omdat de intellectuele wereld hen niet kon bereiken. Mooie woorden, gebruikt tante Carry, zo staat er. Ontwikkeling van de bevolking, verbetering van het geestelijk peil, opvoeding van de jeugd vooral. Lezen is kennis en kennis is macht, zegt het spreekwoord. Een belezen mens telt voor twee.  Ach ja. Vroeger. Toen de bibliotheek nog iets met uitsluitend boeken was. En elke nieuwe vestiging er van met gejuich ontvangen werd, in plaats van wegbezuinigd door de gemeente.

22 oktober 2015

Echt HEMA boekje : 75 jaar HEMA 1926-2001

Het is 10x10 centimeter en, volgens het woord vooraf, geen chronologisch verhaal, maar een bladerboekje, met daarin de ontwikkeling van het Hollandse warenhuis, dat zich kenmerkt door eenvoud, frisheid en een fantastische prijs-kwaliteit verhouding. Dat vond ik vijftien jaar geleden ook. Maar dat is verleden tijd. Niet alleen voor mij. De HEMA was inderdaad eenvoudig, fris, goed en toch niet duur. Toen. Nu niet meer. Ik haal er mijn handdoeken en ondergoed nog. En daar blijft het bij. Daarvoor heb ik namelijk nog steeds geen alternatief gevonden, voor al het andere wel.

Echt HEMA, was toen de slogan. En misschien nog wel. Dit boekje is ook zo echt HEMA. Ter gelegenheid van het 75 jarig bestaan verscheen er geen vuistdikke pil uit bij een gerenommeerde uitgeverij. Geen verantwoorde uitgave van minstens veertig euro bij de boekhandel, samengesteld door een vooraanstaande redactie van geschiedkundigen en journalisten. Nee. Dit boekje lag tussen de herdrukken van Jip en Janneke en de pluchen knuffelbeestjes. Een bladerboekje, inderdaad, in zakformaat.

Met foto's van gebouwen, van brochures, verhalen uit vervlogen tijden. De succesnummers als de rookworst en de tompouce. Iets over het HEMA breiboek en over de oudste vaste klant. Een kort colofon. Geen inhoudsopgave en geen index. Wel een waardebon, achterin. 7,50 ofwel € 3,40 - 2001, de euro was er nog niet officieel - korting bij besteding ineens van een totaalbedrag van minimaal 50 (€ 22,69).

Die bon heb ik niet meer opgebruikt. Omdat het zonde is om in een boek te knippen. En omdat ik toen ook al nooit voor voor vijftig gulden spullen kocht bij de HEMA. Dat bedrag haalde ik nooit, zo duur was het er immers niet. Wattenschijfjes. Dag- en nachtcrème. Een foto album. Weer een paar van die fijne, dikke schriften, met een stevige, linnen kaft, die het zo goed als dagboek deden. Inktpatronen. Een nieuwe vulpen.  Make up en make up remover. Een appelbol met een kop cappuccino in de lunchroom. Ik kocht het er allemaal. Voor die fantastische prijs-kwaliteit verhouding, inderdaad.

Totdat de wattenschijfjes steeds duurder werden en tegelijkertijd begonnen te pluizen. De foto albums van die rare omslagen kregen, met veel rose en appeltjesgroen. Vlindertjes er op. Leuk voor een meisje van acht, niet voor een van ruim dertig plus. De dagboekschriften steeds dunner papier kregen en steeds strakker werden ingebonden, waardoor je ze niet eens meer fatsoenlijk open kon slaan. De lunchroom vooral een grote bende werd, van niet opgeruimde vuile vaat en aanbiedingen op een krijtbord die altijd uitverkocht waren. De make up en de crème bij de drogist toch beter werd en niet eens zo veel duurder meer bleek. En was het niet het tarief van de HEMA toiletten, dat bij de invoering van de euro het landelijke nieuws haalde? In een keer van f 0,25 naar € 0.50 was het toch?

Zo werd het echt HEMA boekje ook het bewijs, dat iets voorbij gaat.  Al was dat vast niet de bedoeling van het warenhuis, toen het verscheen. En dat is toch jammer. Ik mis de HEMA van toen.