Daar zit een verhaal in

Maandag was het Tweede Paasdag en bij wijze van ritje met onze oldtimer, zette ik weer eens koers naar Bredevoort. De boekenmarkt bleek er nog steeds te bestaan, werd zelfs her en der aangekondigd. Er zou dit keer ook een rommelmarkt zijn. De de route er naar toe was mooi, dat wist ik me nog wel te herinneren. Van de beide markten stelde ik me ondertussen niet veel meer voor. In elk geval van de boekenmarkt niet. Die had ik al een paar jaar geleden voorgoed afgeschreven als te klein en waardeloos aanbod. De rommelmarkt kende ik nog niet. Misschien viel die mee.

Alles wat ik me bedacht had, kwam uit. De omgeving was inderdaad mooi, het weer was prachtig. De boekenmarkt bleek niet eens meer slecht. Het was eigenlijk het vermelden niet eens meer waard. Dat er voor zoiets nog reclame wordt gemaakt. De tijden van files rondom het dorp, verkeersregelaars, parkeerplaatsen in het weiland, straten vol kramen en heel veel antiquariaten aan huis zijn al lang voorbij. Dat wist ik wel. Maar dit was gewoon gênant. Soms moet je iets gewoon ook niet meer doen.

Dertig kramen, hooguit. En dan ook nog met meuk. € 4 voor een deeltje Kameleon en 3 voor € 10. Dezelfde titels zag ik laatst nog in stapels bij de kringloop liggen voor € 0,50 per stuk. Twaalf jaar geleden schreef ik ze af bij de bieb. Ze lagen voor € 1 te koop en niemand wilde ze hebben. En nee. Niet weer Arendsoog. Geen gebonden columns van Youp van t Hek, geen Jan, Jans en de Kinderen en alsjeblieft, laat die Suske en Wiskes thuis. Er was geen boek onder de € 2 te koop, zo bleek. Ook niet bij die paar antiquariaten die nog over waren. Alsof er prijsafspraken waren gemaakt.

Binnen tien minuten had ik het gezien. De rommelmarkt over duurde niet veel langer. Het van dik hout zaagt men planken werk. Een stuk of wat handelaren installeren zich met kratten en bananendozen vol van alles en het interesseert ze niet of ze het verkopen of niet. Meestal verkopen ze niets. Want ze hebben dingen die niemand wil hebben. Zouden ze dat zelf ook niet beseffen?

In een krat stuitte ik op een aantal oude ringbandjes, gevuld met gelinieerd papier. 17-rings, ik had ze vroeger zelf ook. Er zaten ansichtkaarten in geplakt, met de geschreven tekst naar beneden. Daaronder, in een dameshandschrift, de tekst van de achterzijde, plus een omschrijving. Dit was iemand die van al haar vrienden, familie en bekenden, de post had bewaard en zorgvuldig gedocumenteerd. Tot in de jaren negentig. Er lag ook nog een klein schrift tussen, een plakboek van een reisje naar Heiloo.

'Vast iemand die het land nooit uit is geweest', zei een bezoekster, die me geboeid zag lezen. 'En een beetje weg kon dromen, bij de reizen die anderen maakten.' Ik knikte instemmend. Zoiets moest het zijn. 'Schrijvers zien er een verhaal in.' zo zei ze verder. Ja, gaf ik toe. Zo had ik het dus ook gezien. Voer voor een verhaal. Toch heb ik de ringbandjes niet gekocht. Al hielden ze me nog wel de rest van de dag bezig. Zulke persoonlijke verhalen, zo maar hop in een krat voor de handel. Bijna heiligschennis. De samenstelster is waarschijnlijk al lang overleden. Ik hoop het maar.

De meisjesboekenscriptie

Ooit zouden we nog eens een onderzoek doen naar de jaren vijftig, de positie van de vrouw en in welke mate het meisjesboek daar een goede afspiegeling van was. Over dat voornemen, dat ik samen met een toenmalige vriendin had, heb ik al vaker geschreven.

Als studenten aan de bibliotheekopleiding hielden we onze verzameling allebei al op een kaartsysteem bij. Uiteraard vaktechnisch zo goed mogelijk. Voor dat onderzoek, dat we ooit wilden gaan doen, begonnen we onze verzamelingen meisjesboeken uit te breiden met allerlei andere boeken voor vrouwen uit die tijd. Etiquette, kookboeken, hobbyboeken, enzovoort. Zo wilden we een beter beeld krijgen van waar we naar zochten. Op de keerzijde van de cataloguskaartjes begonnen we, zodra we een boek hadden gelezen, te noteren wat de gezinssamenstelling was en hoe de andere personen in het boek zich daartoe verhielden. We plakten gekleurde stickers op de bovenkant voor een beter overzicht. En we bespraken de boeken die we gelezen hadden. Onder veel gelach uiteraard. 

Toch waren we het serieus van plan. Maar de vriendschap verwaterde. Mijn verzameling groeide veel harder dan ik het lezen kon. Dat kaartsysteem bijhouden werd vermoeiend. Bovendien werd het allemaal veel te omvangrijk. Ik deed nog een poging het kaartsysteem in te voeren in Microsoft Access, totdat de vrees van analoog naar digitaal weer eens waarheid werd. Een foutmelding, geen andere keus dan er op klikken en boem, alles in een keer weg. Ik was zo ongeveer halverwege het overzetten van mijn kaartcatalogus. Na nog een paar jaar gooide ik m weg. Inmiddels al lang niet meer bijgewerkt. En dat voornemen van die meisjesboekenscriptie, dat zette ik voorgoed uit mijn hoofd. 

Op zoek naar inspiratie voor een nieuwe blogpost - het is even geleden, ik geef het toe - stuitte ik onlangs ineens op onze scriptie. Of onze... er is iemand geweest, die dezelfde belangstelling had als wij en er op wilde afstuderen. Yolanda Haan Leinenga schreef 'm, in juni 2017. Een masterscriptie in het kader van de master Neerlandistiek. De scriptie is gewoon te downloaden als PDF. Dat heb ik dus gedaan. En uitgeprint ook, om m vervolgens te gaan lezen. En te gaan strepen, met een markeerstift. Erg, erg leuk. Wat had ik dit graag ook gedaan. 

Eerst zijn er een aantal kenmerken over het meisjesboek en de vrouw in die tijd. Vervolgens toetst ze die kenmerken aan de hand van tien meisjesboeken. Veel er van heb ik zelf ook gelezen en deels besproken in dit blog. Of anders ken ik op zijn minst de schrijver. Het zijn werken van Hans Borrebach, Netty Koen-Conrad en Leni Saris. Madeleine erft een kostschool, om precies te zijn. Anders is niet altijd beter. Het recht van de ander. Zeg jij t maar Marjolein. Als je 1000 weken bent. Goud-Elsje verlooft zich. Mieke... de vrije vogel laat zich niet vangen. Toen kwam jij, Annemarie. Pam krijgt een vader en, tot slot, Vlinder in het net. 

Ik heb een tweede uitdraai van de scriptie gemaakt. Nu enkelzijdig bedrukt. Die vellen heb ik in een A4 schrift geplakt. Om te bewaren. Ik had nog nooit eerder van deze scriptie gehoord en de samenstelster er van kent ook mijn blog nog niet. Wie weet komt dat er alsnog wel van, nu ik er aandacht aan besteed. Ik zou graag eens met haar van gedachten wisselen over 'onze' hobby.