17 maart 2013

Buitelingen

Buitelingen, heet dit verhaal. Struikelingen was een betere titel geweest. Het had de lading prima gedekt. Want o, wat staan er veel onlogische verhaallijnen in dit boek. Blijkbaar heeft de schrijfster er na afloop van of tijdens het schrijven niet echt meer kritisch naar gekeken. En hebben de redacteuren bij West-Friesland dat ook verzuimd te doen.

Het verhaal gaat over Thea van Okkeren. Ze woont bij tante Suus in huis, die ze soms ook gewoon met Suus of zelfs met Susepuus aanspreekt. Getuigt van weinig ouderlijk gezag. Dat Thea's ouders bij een ongeluk om het leven zijn gekomen wordt pas - terloops - na een flink aantal pagina's verteld. Dat er niet veel andere familie is geweest, die Thea op kon vangen na de dood van haar ouders, ook. Het is erg onwaarschijnlijk dat het dan toch 'tante' Suus is geworden, kennelijk een zus van vader, aangezien ze ook Van Okkeren heet. Tante Suus is zelf nog maar net puber-af. Die had nooit de zorg voor een middelbare scholier toevertrouwd gekregen.

Suus  is nog jong genoeg om zelf een vriend te krijgen. Dat wordt Karel van Lookeren, die dan als bij toeval ook de leraar wiskunde van Thea wordt. In welke klas Thea zit, wordt niet verteld. Dat er een leraar weg zou gaan, waardoor ze haar aanstaande stiefvader / oom voor de klas zou krijgen ook niet.  Het wordt zo maar een nieuw hoofdstuk in het verhaal.

Thea sluit vriendschap met Tom van den Berg, die al bijna tweeëntwintig is, maar toch nog zijn eindexamen van de middelbare school moet doen. Daar zou hij dan tien jaar over hebben gedaan. Elke klas twee keer, of zoiets. Want gaandeweg wordt het duidelijk, dat het om de vijfjarige hbs gaat. Tom is een kei in exacte vakken als wiskunde, maar minder in de talen. Nadat hij zijn diploma heeft gekregen, vertrekt hij naar Amsterdam, om er op kantoor te gaan werken. En er de handelsavondschool te gaan doen, zo vertelt hij Thea.

Thea racet intussen door de rest van de hbs heen. Aan het begin van het verhaal is ze al zeventien, en, zo lijkt het, een leerlinge van de vierde klas. Dus moet ze ook al een keer zijn blijven zitten. De vriendschap met Tom blijft bestaan. Van een handelsavondschool blijkt al na een paar hoofdstukken geen sprake meer. Hij gaat Frans studeren, aan de universiteit. Blijkbaar is de schrijfster vergeten, dat hij daar eerder in het verhaal nog zo'n moeite mee had en dat ze hem dat letterlijk tegen Thea heeft laten zeggen. En daar blijft het niet bij.

Want helemaal aan het eind van het verhaal, als Suus met Karel gaat trouwen en Thea ook haar diploma heeft, blijkt Tom contact te hebben gehad met een zakenman uit de chemische industrie. Hij biedt Tom een baan aan, in Colombo. Maar hij mag zich eerst een half jaar inwerken in Brussel. En uiteraard is dat een uitgelezen gelegenheid om Thea een huwelijksaanzoek te doen, terwijl hij haar eigenlijk nog nooit zijn liefde heeft laten blijken.

Dan is er nog een klasgenoot van Thea, ene Mikkie Melk. Dat is geen bijnaam, zo heet de jongen in kwestie echt. Ook hij sluit vriendschap met Thea, maar dat is alleen maar om duidelijker aan te geven, dat Tom van den Berg toch echt een stuk beter is als echtgenoot.

Twee vastberaden jonge mensen, die problemen hebben beproefd en opgelost, zo eindigt het verhaal, problemen die samen voerden tot de weg naar het hoogste geluk.Tjonge. En dat voor een stel van, wat zal het zijn, nog geen twintig en drieëntwintig. Op naar Colombo, om Suus zwanger en getrouwd met Karel achter te laten en om daar een bestaan op te gaan bouwen als echtpaar waarvan de man na een baan op kantoor en een voornemen Frans te gaan studeren, toch maar voor een baan in de chemie kiest. De wereld was wonderlijk, vijftig jaar geleden, maar toch niet zo wonderlijk, als Erra van Apeldoorn 'm neerschreef. En vervolgens voorzag Hans Borrebach het boek ook nog van een omslag van een bevallige dame met een koe op de achtergrond. Wat schrikt ze toch charmant. Ze lijkt wel tien jaar ouder dan ze is.

10 maart 2013

The Heartbreakers breken door

Stichting Nederlandse Kinderjury 1990, staat er met een icoontje onder aan de keerzijde van de titelpagina. Bovenin staat: Van Helen Taselaar zijn in de SUKSESSERIE verschenen, waarna behalve dit deel ook het eerste deel van deze serie staat vermeld. Sukses, met k-s, inderdaad. Zo is de officiële spelling van succes volgens mij nooit geweest. Misschien een poging van Kluitman om de jeugd van toen mee aan te spreken.

Kluitman Suksesserie, zo staat op de achterkant te lezen, is bestemd voor de Leeftijd vanaf 10 jaar en is goud voor sukses. De Suksesserie, ook wel Kluitman Suksesserie, is een gedeeltelijke voortzetting van de Zonnebloemserie, aldus de catalogus van de Koninklijke bibliotheek. En bedoeld voor een wat jonger publiek dan de Jeugdserie, waarin het eerste deel van de Heartbreakers aanvankelijk was verschenen.


Dit tweede deel is dan ook inderdaad kinderlijker van opzet. Met niet alleen een tekening op de keerzijde, maar ook een aantal illustraties in het verhaal zelf. En een eenvoudiger verhaallijn. Het gaat eigenlijk verder waar het eerste deel ophoudt. De tweede single is hard op weg net zo'n grote hit te worden als de eerste. Het verhaal begint met het optreden op een landgoed waar gitarist Charlie kennismaakt met Stefan Leblanc, zoon van de heer des huizes. Pa is een filmmagnaat en zoon zit op de filmacademie. Leblanc is natuurlijk veel chiquer dan De Wit en bovendien heeft Helen Taselaar blijkbaar patent op Franse namen. Want de manager in deze serie heet Thierry Laforet, en diens huishoudster Dupont. Wat toch ook weer heel anders klinkt dan De Bos en Van de Brug.

Bill Huibregts, in het eerste deel alleen nog maar een oud medebandlid van Thierry, die zijn naam dan nog met i-j schrijft, ontpopt zich in dit deel als een gemene dief, die zijn zaakjes zelf opknapt. Daartoe opdracht geven zou veel logischer zijn voor een bekende Nederlander als hij, maar dat snappen meisjes vanaf tien jaar dan weer niet. Behalve dat hij steelt, richt hij ook nog een concurrerend meidenbandje op, dat net zo snel verdwijnt als het gekomen is.

Er is nog een opdringerige fan, die uiteindelijk toch een vriend van bandlid Dorith wordt en opnames voor hun elpee. We zitten al in de jaren negentig, intussen, misschien was het logischer geweest, dat ze een CD hadden opgenomen. De meisjes gaan op vakantie in Spanje, wat Helen Taselaar Miranda en Marloes en Terry - wiens naam dus weer heel erg op Thierry lijkt!-  al eerder liet doen. Aan het eind van het verhaal wordt er zelfs nog even paard gereden, door Charlie en Stefan. Eveneens een kolfje naar de hand van Helen Taselaar.

Een popgroep, een landgoed, concurrentie, fanmail, beroemd zijn, vakantie in Spanje, paardrijden. Alles bij elkaar kan het de schrijfster nooit veel moeite hebben gekost, dit verhaal op papier te krijgen. Het zit barstensvol bekende ingrediënten, die ze zo uit de vele andere verhalen, die ze anno 1989 al had geschreven, moet hebben gehaald. Het zou dan ook niet bij deze twee delen blijven. In de Suksesserie verscheen nog een derde deel Heartbreakers. Daarin nemen ze een videoclip op. Ook al zo'n leuk tijdsbeeld. Wordt vervolgd, dus.

05 maart 2013

Het tehuis bij de rotsen

Margreet Duynstee gaat zich, nadat haar verloving is verbroken, wijden aan de verzorging van verwaarloosde kinderen in Zuid-Engeland, zo begint de achterflaptekst. Zij heeft haar strijd te voeren tegen onwil, wanbegrip, arrogantie en vooroordeel, maar zij weet zich moedig te handhaven.

Dat klinkt als een soort Nederlandse kruising tussen Jane Eyre en Pride and Prejudice, was het eerste wat ik dacht, toen ik dat las. Dat bleef zo, ook toen ik begon te lezen. Het verhaal doet heel erg aan een Engelse roman uit de achttiende eeuw denken, ook al is het in werkelijkheid al halverwege de twintigste eeuw. Over de angstaanjagende hoge bergen en de zee, het zwarte Engelse landschap. Het weeshuis vol arme kindertjes, dat bestuurd wordt door een rijke lady. De dominee, die een belangrijke rol speelt. Het standsverschil tussen arm en rijk. De meiden met hun accent aan de ene kant, de landheren en hun echtgenotes aan de andere kant. Een jonge dokter, die moeilijk te benaderen is en die Margreet haat om zijn zelfingenomenheid. Haat, die overgaat in liefde, maar pas op het allerlaatste moment. Als in Mr. Darcy en Elisabeth Bennet.

Margreet en dokter Ranley, die samen een portrettengalerij van de rijke familie bewonderen. Dokter Ranley, die eigenlijk moet trouwen met de dochter van de lady. Hoe arme weeskindjes uiteindelijk toch geadopteerd kunnen worden. Hoe Margreet vriendschap sluit met de dienstmeid, maar zich ook in hogere kringen blijkt te kunnen verplaatsen.

Maar het is geen roman van Brontë of Austen, het is een pocket in de Witte Raven reeks van West-Friesland, en niet eens vertaald. Rona Lentinck voegt er daarom nog een Nederlandse adellijke verloving aan toe, die verbroken wordt Dat is de reden van het vertrek naar Engeland. Margreet wil breken met het verleden en dat kan ze alleen doen, door een totaal andere baan aan te nemen in het buitenland. Hoe ze daar aan is gekomen en waarom juist zijn die baan heeft gekregen, wordt niet duidelijk. Er is nog even een baantje geweest voor Heleen op een accountantskantoor.

Marleen heeft een zus in Nederland, die in het ouderlijk huis woont. Vader en moeder zijn dood. Heleen verlooft zich volgens afspraak met een voor haar uitgezochte rijke man, bij wie ze intrekt. Ze verkoopt het huis, zonder overleg. Margreet leest het als een feit in een brief. Ze zou er van onder de indruk zou moeten zijn. Maar dat doet er allemaal niet zo toe, in het verhaal. Het doet zelfs een beetje vreemd aan. Net als de komst van haar ex verloofde naar Engeland. Of dat bedoeld is om het allemaal een beetje Nederlandser te maken?

De binnenillustraties doen vreemd-modern aan. En ook het omslag klopt niet, met de inhoud.
Hans Borrebach tekende er een meisje in zomerse kleding, die bezig lijkt te zijn aan een klimpartij in de rotsen, met bovenin een jongeman. De werkelijkheid in het verhaal is minder romantisch. Het slaat op een scène, waarin Margreet op pad is met een weeskindje en ze ingesloten raken door de vloed. Het loopt allemaal maar net goed af. Of Jane of Elisabeth dat ook is overkomen, weet ik eigenlijk niet.

Toen ik het verhaal uit had, was ik er zelfs een beetje treurig van geworden. Het gevoel dat me ook altijd bekruipt, als ik zo'n Engelse roman gelezen heb. Ja, het loopt goed af, en ja, er wordt getrouwd, maar vrolijk is het allemaal niet. Eerder onheilspellend, waarbij de standsverschillen pijnlijk duidelijk zijn. En omdat je dat in Nederland al lang niet meer had, in de jaren vijftig, moest het zich wel in Engeland afspelen.