Een krant van toen

Kronieken zijn leuk om door te bladeren. Ze beschrijven het verleden op een prettige manier. Makkelijk te lezen, niet zo zwaar als een echt geschiedenisboek. Maar dat wat er in staat is meestal erg algemeen. Wat er gebeurde op de dag dat ik geboren werd, weet ik intussen. De algemene feiten kun je overal wel vinden. Een windhoos op Ameland, een legendarische partij schaak. En omdat ik op een vrijdag geboren ben, de dag dat de Top 40 werd uitgezonden, weet ik ook, wat er op 1 stond, die dag.

Afgelopen week was ik in het Gelders archief. Die heeft onder meer een grote krantencollectie. Gigantische ingebonden exemplaren. Want o ja, de krant had lang het formaat van een halve tafel. Ik was het al weer vergeten. Na het achterlaten van je gegevens kun je in de studiezaal zo'n krantenboek opvragen. Dat deed ik dus. De krant van mijn geboortedag. Ook daar staan feiten in, die ik al wist. Maar er tussendoor staan de advertenties. Dat geeft een veel completer beeld.

De makelaar die zijn aanbod in enkele zinnen aanprijst. Niet meer dan een omschrijving van het aantal kamers, de tuin en een prijs. Geen foto. Advertenties van C&A en HEMA. Met getekende afbeeldingen. Bedrijven in de o ja-die-zijn-er-ook-al-niet-meer-categorie, zoals Kreymborg en V&D. En advertenties van bedrijven die je alleen uit de verhalen kent. Brons Textiel en supermarkten als DeGruyter en IFA. De personeelsadvertenties hadden ook al niet meer omvang dan dan enkele regels. De gewenste opleiding, werkervaring en persoonlijkheid. Dat was het wel.

In het weekend werd er nog gewoon gedanst in een zaal. Een hele pagina met advertenties. Elk dorp had wel zo'n gelegenheid. Niks discotheken, die bestonden blijkbaar nog niet, in 1972. En heel veel nieuws, dat nu al zo lang gewoon is, maar het toen nog niet was. De universiteit van Nijmegen krijgt een nieuwe centrale, waardoor er nu zonder tussenkomst van de telefoniste direct naar een medewerker gebeld kan worden. Een dorp in de polder wordt waarschijnlijk zeer binnenkort op de riolering aangesloten. Een brug over de rijksweg om het verkeer in betere banen te leiden. De TV gids vermeldt uitzendingen in zwart / wit en een enkele in kleur.

Contactadvertenties, discreet en met weinig details. Autodealers die hun merken en typen aanprijzen, die nu al lang niet meer bestaan en soms zelfs al zijn vergeten. Een Volkswagen 1300 dat is een Kever, die ken ik nog wel. En de Opel Kadett herken ik ook, al was het model dan totaal anders. Maar een Simca 1100 en een Opel Manta? Dat zijn auto's van voor mijn tijd, die ik enkel van plaatjes ken. Maar nu zie je ze gewoon letterlijk in de krant staan. Een krant met heel veel tekst, een enkele tekening en nauwelijks foto's. Toen een abonnement nog 98 gulden per jaar was.

Deze abonnee leest gemiddeld 3 kwartier per dag uw krant, aldus de advertentie van de Gelderlander zelf. Er viel ook heel wat in te lezen. Veel meer dan nu. Maar er was ook nog geen internet, in die tijd. Geen commerciële televisie, geen teletekst en slechts twee Nederlandse zenders, die pas 's avonds de lucht in gingen. Men moest het nieuws dus veel vaker uit de krant halen. De krant van toen. Of ze in andere provinciale archieven ook een kranten collectie hebben, weet ik niet. Maar een aanrader is het wel, wat mij betreft. Ik ben weer een stuk wijzer geworden.

De kroniek van onze eeuw

De belangrijkste gebeurtenissen, de mooiste beelden, zo luidt de ondertitel. Ook dit is een kroniek, die ter gelegenheid van de eeuwwisseling verscheen. Maar dan anders. Handzamer dan die losbladigen, die inmiddels niet meer in mijn verzameling voorkomen.

Deze kroniek is uitgegeven in boekvorm. Voor elk decennium een deel. Ik bezit er drie. Nog niet zo lang geleden aangeschaft in de kringloopwinkel. De dame achter de kassa was verbaasd, dat ze zo goedkoop waren. Net als ik. Gelukkig deed ze niet moeilijk en kreeg ik het voor de prijs die er voorin geschreven stond.

De belangrijkste gebeurtenissen zijn kort, maar goed verwoord. En overzichtelijk gerubriceerd, bovendien. De gebeurtenissen zijn uitgewerkt in langere verhalen en in feiten. Die feiten staan in overzichtelijke tabellen, onderverdeeld naar maand en dag. Je kunt dus elk deel scannen op de belangrijkste zaken, of nauwkeurig doorlezen. Of allebei. Of door elkaar heen. Wat dat betreft lijken de hoofdstukken in deze kroniek wel een beetje op een homepage van een goede website. Maar die had je toen nog niet. Deze reeks werd in 1998 en 1999 uitgeven. Vertaald, uit het Duits. 

Ook bij deze serie moest ik weer aan mijn tijd als mediathecaris denken. Alleen leende ik deze exemplaren niet alleen uit, ik heb ze ook nog zelf in de catalogus mogen opnemen. Want destijds zat ik op de afdeling collectievorming. Wat nog leuker was dan uitlenen, want dan kreeg je ook alle nieuwste uitgaven als eerste in handen. De verleiding om mooie boeken door te bladeren in plaats van ze gereed voor uitleen te maken was soms heel groot. En daarmee verstreek de tijd, zonder dat ik er erg in had. 

Deze serie heb ik destijds in één keer ingevoerd. Met een koepeltitel en daaronder de afzonderlijke delen. Met trefwoorden en titelbeschrijvingen. Weliswaar geautomatiseerd, maar toch nog helemaal in stijl. Echt nog het werk tussen en met boeken. De beveiliging er op, streepjescode, titelhoekje aan de binnenkant, stempel er in en stickers er op. Daarna gingen ze de uitleen in, waar ze eerst nog werden geplastificeerd. 

Een week later moest ik weer het pauze halfuurtje invallen in de uitleen, zoals elke vrijdag. Ik liep meteen op de kast algemene geschiedenis af. En daar stonden ze klaar, netjes op een rij. Ik nam er zonder aarzelen direct drie van de plank. En leende ze aan de balie prompt uit aan mezelf. 

Bijna twintig jaar later staan er dus weer een paar van in mijn kast. Misschien kan ik de serie ooit nog compleet krijgen. Maar dan alleen voor een zacht prijsje. Want zo zit ik nu eenmaal in elkaar. Maar al blijft het bij die drie. Die zijn al goed genoeg voor een heleboel herinneringen aan een mediatheek op een hogeschool, die zelf ook al lang geschiedenis is geworden. 

Het verhaal van Polly in vier delen

Ze volgde destijds heel snel op Annemieke.
Weer vier delen over een meisje op het gymnasium, met een vader met een goede baan. Weer een eerste deel dat simpelweg de voornaam en achternaam van de hoofdpersoon als titel heeft. Maar daarmee houden de overeenkomsten op. Want Polly, die eigenlijk Paula heet, heeft geen moeder meer. En omdat vader 'voor zaken' naar Curaçao moet, logeert Polly tijdelijk bij haar oudtantes. Ze maakt kennis met de buurvrouw daar,  Nanny.  En ze krijgt twee vriendinnen, Marijke en Lies.

Met de grote familie van Marijke gaat ze op vakantie - deel 2 - en vervolgens mag ze bij Nanny komen wonen. Die helemaal geen gescheiden vrouw is, maar weduwe, zodat ze - deel 3 - nog best met vader Parker zou kunnen trouwen. Dat is in eerste instantie nog een misplaatst grapje, maar wordt werkelijkheid.
Dan komt de ernst om de hoek kijken. Vriendin Lies overlijdt, ze krijgt ruzie met Marijke. En voorzichtig komt de man in haar leven. Maar dat is - allemaal in deel 4 - verder niet uitgewerkt.

Ook Polly werd herdrukt en van een modern omslag voorzien. Maar minder vaak dan Annemieke. En ook minder geslaagd. De boeken bleven braaf, maar de tekeningen werden uitgesproken brutaal. Tot een omnibus kwam het ook niet meer. Waar Annemieke nog leuk was, daar werd Polly eigenlijk vooral sentimenteel. Ondanks die tekeningen. En ja, ik spaarde ze 'voor de verzameling' bij elkaar. Maar echt leuk vond ik deze serie niet.

De uitgever dacht er anders over. En vele lezeressen blijkbaar ook. Anneke Bloemen wist precies wat de meisjes lezen wilden, in die tijd. Want op Polly zou ook al weer heel snel Loesje volgen. Zes delen, ook opnieuw geïllustreerd en later nog als omnibus uitgegeven. Maar daarover later meer.