23 augustus 2012

Libelle weet 't

Het was - of is misschien nog steeds wel - ook de titel van een van de vaste onderdelen van het gelijknamige tijdschrift. Waarschijnlijk destijds bewust zo gekozen. De ondertitel luidt De grote encyclopedie voor de vrouw. Het is een in groen kunstleer gebonden uitgave, uit 1969. Het omslag heeft een plaatsje gevonden in het archief van Het geheugen van Nederland, onder Spaarnestad Photo. Waar het per abuis 1970 als jaar van uitgave heeft gekregen. Het omslag is net zo grappig tijdgebonden paars als de band groen is.

Spaarnestad is ook uitgever van dit boek. Een gezaghebbende uitgeverij en drukkerij uit Haarlem, waarvan nu alleen nog maar het gelijknamige fotoarchief bestaat. Spaarnestad fuseerde tot VNU en ook dat verdween. Libelle wordt inmiddels al weer jaren uitgegeven door het Finse Sanoma.

Wat dit boek leuk maakt, is het voorwoord. En het daarop volgende Ten geleide. Dat laatste is geschreven , zoals al dit soort handboeken, door een directrice van een huishoudschool, die in dit geval officieel directrice van de Stichting Instituut voor Huishoudtechnisch Advies van de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen.
De uitgave van een encyclopedie voor de vrouw in een tijd waarin de vrouw de traditionele beperkingen schijnt te doorbreken die een geschiedenis van eeuwen haar beschermend heeft opgelegd, roept een aantal twijfels op, zo begint het Woord vooraf. De tijd van intieme handboekjes is immers voorbij; meer dan ooit bevleugelt de interesse van de vrouw het gehele bestaan van de mens. En dat is nog niet alles, ook in omgekeerde richting heeft een verschuiving plaats: wie zal ontkennen dat de traditionele domeinen van de vrouw, het huishouden, de opvoeding, de kookkunst, ja zelfs de mode en meer óók door de man betreden worden?

Dorine Holdert zegt in haar Ten geleide in haar woorden hetzelfde. Tien jaar geleden nog heette een  soortgelijk boekwerk 'Encyclopedie voor de Huisvrouw' en daarin werden dan ook alleen die onderwerpen behandeld die van bijzonder belang voor de vrouw heette te zijn, namelijk de zorg voor huis en gezin en verzorging van eigen uiterlijk.' Dat sprak in de jaren vijftig nog voor zich, tien jaar later heet het: het hedendaagse leven is felgekleurd, soms op het schrille af. maar ook nooit vervelend en ook niet suikerzoet. Het is goed, dat de vrouw daar in ieder opzicht deel aan heeft, al is haar leven daardoor minder 'veilig' en 'beschut' dan vroeger.

En na zo'n voorwoord volgen dan toch weer de alfabetische rangorde, beginnend met Aalbes en eindigend met Zijde. Er zijn nog steeds gekleurde afbeeldingen van handdoeken, al zijn die dan niet meer in uitsluitend pasteltinten. Er zitten nog steeds schema's in voor zaken als Welk speelgoed op welke leeftijd en Bekende kaassoorten. Ja, er zijn weer dwarsdoorsnedes van koe en varken, waarbij aangegeven wordt welk soort vlees zich waar bevindt. Allemaal net zoals tien, twintig, vijftig jaar eerder. Er zijn hooguit wat moderne onderwerpen tussengevoegd. Ook hier weer een lange lijst van redacteuren. En ook dit boek zal niet goedkoop zijn geweest, om het aan te schaffen.

Hoe het leven van de vrouw er weer tien jaar later voor stond? Dat is een tijd, die ik mezelf  al ga herinneren. Of dit soort boeken toen nog werden uitgegeven? Dat weet ik niet meer. Ik bezit ze in elk geval niet. Eind jaren zeventig werkten al steeds meer vrouwen buitenshuis en werd het huishouden iets voor erbij, wat zo min mogelijk werk moest kosten. En voor algemene ontwikkeling werden al steeds vaker cursussen gehouden. Toch eens kijken, of die boeken er tien jaar later nog wel bestonden. Misschien waren ze inderdaad wel van het toneel verdwenen. Samen met dat andere favoriete verzamelgebied van mij. De meisjesboeken. 

Geen opmerkingen: