Pius almanak van katholiek Nederland

Ga je 'm ook nog echt lezen, of zet je 'm in de kast bij je andere oude boeken? wilde de verkoper van me weten, toen ik hem de € 2 overhandigde en de Pius Almanak 1962 | 63 voorzichtig in mijn rugzak liet glijden. Hij grinnikte en ik ook. We kenden elkaar niet, de verkoper en ik. Toch had hij me goed ingeschat. Ik was (en ben) en liefhebber. Want waarom zou ik anders een jaarboek kopen uit een jaar waarin ik overduidelijk nog niet geboren was?
Voorzichtig doorbladeren en daarna gauw in de kast zetten, zo antwoordde ik. En zei er maar niet bij, dat die twee euro die hij voor dit exemplaar had gevraagd erg voordelig was. Zoiets overkomt me veel vaker op een kofferbakmarkt en zeker bij oude vondsten is dat elke keer weer een feestje op zich.

Eenmaal thuis geïnstalleerd op de bank, bekeek ik het boek beter. Ik had dit eigenlijk niet eens alleen gekocht omdat ik oude boeken spaar. Deze aanschaf had nóg twee redenen. 1. Omdat ik ooit de opleiding bibliotheek en documentaire informatievoorziening heb voltooid en dit jaarboek, in nieuwere editie, verplichte kost was bij het vak Praktisch werken met handboeken en naslagwerken. Net als ons handboek en de Webster, waar ik al eerder over schreef. En 2. Omdat zo'n adresboek van vijftig jaar geleden een geweldig goed beeld geeft van het Rijke Roomse Leven, zoals dat toen heette. Want wat was het een omvangrijk geheel. Toen. Dertig jaar later zou ik hetzelfde boek in nieuwere druk op de opleiding gaan gebruiken, toen was het nog maar half zo dik.

Hoe kan het bestaan, dat dit bewaard is gebleven? Zelfs de boekenlegger en het correspondentiebriefje van de uitgever bleek er nog in te zitten. En dat voor een jaarboek, wat elk jaar opnieuw verscheen. Wat elk jaar vervangen werd. Het oude kon dus weg, om plaats te maken voor een nieuwe versie, met actuele gegevens. Althans, wat ze toen actueel noemden. Tot een jaar geleden bijgewerkt. Dat is nu om te lachen en ik doe er zelf aan mee. Wanneer mijn werkgever een mailing de deur uit doet naar diverse instanties, dan raadplegen we natuurlijk geen adresboek meer, maar websites. Ik werk op een afdeling die vroeger documentatiecentrum zou hebben geheten, maar die nu nog precies één almanak en één jaarboek heeft. Voor de rest is alles op internet te vinden.


Wat was het ook voor mij al weer lang geleden, dat raadplegen van een index, om zo op naam of plaats te kunnen zoeken. Terugbladeren naar de pagina waar de index je naar toe stuurt en ondertussen niet alleen adressen van allerlei instanties tegenkomen, maar ook reclame van bedrijven, die al lang niet meer bestaan. AaBe dekens, of de voorloper van Uitgeverij Zwijsen. Allebei in Tilburg. Maar dat werd ook in de jaren zestig de katholiekste stad van het zuiden genoemd. Ben er zelf jaren later gaan wonen en toen was dat nog steeds wel een beetje zo. Al waren al die kerkgebouwen op elke hoek intussen leeg komen te staan.


 Van dat Rijke Roomse Leven wat dit adresboek weergeeft, is niet veel meer over. In Tilburg kregen kerken tien jaar geleden al andere bestemmingen, variërend van museum tot inline skatebaan. De kerk in mijn geboortedorp is sinds kort geen onderdeel meer van een eigen parochie, maar opgegaan in een groter geheel. In mijn huidige woonplaats gebeurt over een paar jaar hetzelfde. Ze moeten wel. Bezuinigen, inkrimpen. Zo'n jaarboek is dus niet alleen een herinnering aan de opleiding of gewoon een leuke aanschaf op de kofferbakmarkt. Het is ook een stukje sociale geschiedenis. Nog veel meer dan een meisjesboek. En het staat nu inderdaad in de kast. Tussen een oude editie van de de Petite Larousse Illustré en een Winkler Prins in twee delen. Maar daarover later meer.